BIOLOŠKA DOB
Biološka dob mora se odvojiti od hronološke dobi koja se obično koristi za poređenje djece jedno sa drugim. Hronološka dob je mjerenje godina od datuma rođenja, dok biološka dob odražava starost organizma s obzirom na prosjek populacije.
Šta su to akceleranti? Koje su njihove specifičnosti?
Igrači koji ranije sazriju, zovemo ih biološki akceleranti, imaju određenu trenutačnu prednost u igri na terenu pred konkurencijom koja je fizički inferiorna. Ako je takva trenutačna fizička dominacija na generalnoj bazi i jedan od važnih kriterijuma selekcije, oni tu imaju veliku prednost te se dugoročno navikavaju na njima olakšane uslove. Dugogodišnji boravak u takvim olakšanim uslovima podsvjesno može proizvesti stagnaciju u razvoju, često se događa da se kod ranih bioloških akceleranata dugoročno nepremostivi hendikep jer ih uslovi (konkurencija, intezitet, i složenost treninga), ne "guraju" da više uče da se prilagode zahtjevnijim uslovima uslovima te njihov razvoj prestaje ili se usporava!
Igrači koji ranije sazriju, zovemo ih biološki akceleranti, imaju određenu trenutačnu prednost u igri na terenu pred konkurencijom koja je fizički inferiorna. Ako je takva trenutačna fizička dominacija na generalnoj bazi i jedan od važnih kriterijuma selekcije, oni tu imaju veliku prednost te se dugoročno navikavaju na njima olakšane uslove. Dugogodišnji boravak u takvim olakšanim uslovima podsvjesno može proizvesti stagnaciju u razvoju, često se događa da se kod ranih bioloških akceleranata dugoročno nepremostivi hendikep jer ih uslovi (konkurencija, intezitet, i složenost treninga), ne "guraju" da više uče da se prilagode zahtjevnijim uslovima uslovima te njihov razvoj prestaje ili se usporava!
Pored fizičkog, postoji i psihološki momenat koji je takođe može biti problem kod biološkoj akceleranta, tj. stvara samopouzdanje, ali to samopuzdanje se temelji na nerealnom odnosu snaga, koji će se jednog dana, kada ga saigrači "sustignu" promjeniti. Navikavaju se dominatno na uspehe, pohvale, dobre rezultate, nagrade, dominaciju u prespektivni može rezultirati psihičkim teškim i stresnim situacijama kada se to jednog dana smanji ili nestane, kao rezultat toga može se pojvaiti nezadovoljstvo i odustanje od sporta.
Šta su to deceleranti? Koje su njihove specifičnosti?
Često se pojavalju i biološki inferiorni igrači, situacija bioloških deceleranata složena i osjetljiva za dugoročni razvoj, nego kod bioloških inferiornijih igrača. Kod bioloških deceleranata je ona složenija, a mogućnost greške veća.
Zbog svih ranije navedenih razloga u slučajevima odabira i selekcije igrača na temelju njihove fizičke dominacije još je veća opasnost ako se igrač, pored svog fudbalskog talenta, a nedovoljne fizičke dominacije ne odabere nego izostavi. Na taj način igrač ne učestvuje u procesu treninga, i visini takmičenja koje zaslužuje svojim fudbalskim talentom te dugoročno ne dostiže svoj maksimalni kapacitet. Takav način odnosa prema tom igraču smanjuje mogućnost kvalitetivnog napretka, situacije je potencijalno još osjetljivija i opasnija jer ti igrači uglavnom treniraju i igraju u uzrasnim kategorijama koje su ograničene godištem. Onda takav igrač iako je biološki inferiorniji, nije u mogućnosti igrati sa hronološkim mlađom kategorijom i godištem u koje mu tjelo realno pripada. To kod bioloških akceleranta nije slučaj jer uvije mogu igrati za starije godište.
Određivanje biološke dobi
Prethodno iznesene činjenice trebale bi pomoći kod procesa selekcije, ali i procesa treninga i takmičenja. Jedna od metoda koja se koriste kako bi se kvalificiralo i konkretiziralo znanje o biološkom razvoju jeste skeniranje kosti igrača, koja je nažalost mnogima nedostupna radi cijene takvog testa. Postoje i druge metode npr. metoda koju su razvili Mirwald i kolege, a koja se temelji na atropomorfološkim karakteristikama i poređenju stojeće i sjedeće visine, dužine nogu te težine u trenucima mjerenje.
Najjednostavnija metoda ali ponekad dovoljna, je procjena odoka na temelju sledećih karateristika : visina, disproporcija u dužini nogu u odnosu na trup, dlakavost nogu, vidljivost mišićne mase te razvijenost tjela (širine trupa i udova).
|
|
Decelerant |
Prosjecan razvoj |
Prosjecan igrac |
Akcelerant |
|
Visina (cm) |
149 |
164 |
167,6 |
185 |
|
Tezina (kg) |
39.8 |
49,8 |
55,3 |
71,6 |
|
Hronoloska dob |
14,4 |
13,5 |
|
14,4 |
|
Predvidjeno vreme |
15,5 |
13,8 |
|
12,8 |
|
Razlika izmedju bioloske |
-1,1 |
-0,3 |
|
+1,8 |
|
Predvidjena odrasla visina |
170 |
183 |
|
191 |
|
Trenutni % predvidjne |
87,7% |
89,6% |
|
97,3% |
|
Predvidjeni ostatak rasta (cm)
|
21 |
19 |
|
5 |
