KAKO POSTATI FUDBALSKI TRENER?
Dok većina omladinaca sanja kako postati dobar fudbaler, igrati na najvećoj svjetskoj sceni, postoji i mali broj onih koji nakon svoje profesionalne igračke karijere žele postati treneri.
Nepisano je pravilo da sjajni igrači često ne budu dovoljno dobri kako bi vodili neku momčad, ali isto tako historija je pokazala da neki od najvećih trenera uopšte nemaju bogato igračko iskustvo.
Zato u nastavku ovog teksta otkrivamo kako postati fudbalski trener.
IGRAČKO ISKUSTVO
Da bi neko postao trener u fudbalu potrebno je imati igračko iskustvo koje zahtjeva poznavanje osnovnih načela ovog sporta. Jose Mourinho, Maurizio Sarri i Jurgen Klopp kao igrači nisu ostvarili dubok trag, ali su prelaskom u trenerske vode pokazali svoje umijeće što ih je lansiralo među najbolje trenere današnjice.
Ista stvar je i sa Sir Alex Fergusonom koji je za nešto manje od 20 godina profesionalnog igranja nastupio za šest ekipa za koje je odigrao preko 300 mečeva.
Iz tog razloga da se zaključiti da je fudbalska karijera itekako potrebna ukoliko želite postati fudbalski trener, pa makar ne igrali pretjerano dobro.
Da bi neko postao trener potrebna je određena edukacija koja se stiče u nekim slučajevima i tokom igračke karijere, ali usavršavanje dolazi nakon toga. Nije tajna da mnogi fudbaleri usporedo s igranjem završavaju fakultet za tjelesni sport i odgoj.
Pored igračke karijere ovo je jako važan faktor za budućeg trenera, jer bez obrazovanja nema ni profesionalne licence. Kroz obrazovanje stiču se razne sposobnosti poput komunikacije, donošenja odluka i vođenja ekipa. Spoj uspješnog obrazovanja i prethodnog igračkog iskustva, budućem treneru pruža odlične temelje za dalji razvoj kroz trenersku karijeru.
Mnogi treneri su svoja prva iskustva stekli u školama fudbala gdje su trenirali omladince, pa su shodno uspjesima i daljem obrazovanju, napredovali u svom poslu.
Iskustvo vođenja mlađih kategorija često se zapostavlja, ali ono je sjajna prilika da budući trener pokaže svoje sposobnosti koje je stekao kroz karijeru i obrazovanje. Tako da, kako bi postali fudbalski trener, nema boljeg početka od treniranja u nekoj od škola fudbala i rada s djecom.
OBRAZOVANJE
Trud, rad i zalaganje mladog trenera ubrzo izađe na površinu i rijetko koji trener se ne odluči nastaviti dalje. Pa tako nakon škole fudbala dolazi treniranje pionirskih, kadetski pa i juniorskih selekcija.
Usporedo s time, svaki ambiciozni trener treba se usavršavati kroz razne seminare i druženja s ostalim trenerima da bi bio spreman polagati ispite za licenciranog trenera koji bi mogao da sjedi na klupi u najelitnijim fudbalskim takmičenjima.
Primjerice u Europi, krovna kuća fudbala UEFA zahtjeva određene uslove kako bi postali fudbalski trener. Pa tako prema pravilniku UEFA-e imamo tri posebne licence za fudbalske trenere.
- UEFA B LICENCA
- UEFA A LICENCA
- UEFA PRO LICENCA
UEFA B licenca
Kada je riječ o prvom stepenu za profesionalnog fudbalskog trenera, UEFA B licenca je početak. Radi se o licenci pomoću koje trener može obavljati funkciju trenera amaterskih klubova, mlađih kategorija do 16 godina te biti jedan od pomoćnika glavnog trenera u profesionalnim ekipama.
Edukacija, prema pravilniku, traje 17 dana gdje treneri kroz teoretkui praktičnu obuku dobivaju informacije o tome kako analizirati utakmice, kako se odnositi s igračima i shvatiti kako prenijeti znanje na igrače.
Praktični dio obuke donosi usvajanje osnovnih načela o napadu i odbrani u fudbalu kao i igranju kontranapada. Još jedna bitna stvar je usvajanje znanja o golmanskog poziciji dok je završi dio postavljanje taktike i učenje o prekidima i na koji način se izvode i brane.
U posljednja tri dana obuke budući treneri imaju određene zadatke da obave i pokažu znanje i mogućnosti koje su stekli kroz obuku. Nakon uspješno odrađenih zadataka, aplikanti steču naziv fudbalskog trenera s UEFA B licencom.
UEFA A licenca
Naredni korak nakon B licence jeste UEFA A licenca koja trenerima omogućava posao u mlađim kategorijama do 18 godina, kao i vođenju rezervnih tzv. B timova te klubova iz drugog ranga takmičenja lokalne države, npr. Prva liga Federacije, španska Segunda, Championship i slično.
Za razliku od prethodne edukacija, kurs za sticanje A licence donosi obrazovanje o postavljanju zadnje linije s tri ili četiri odbrambena igrača zatim presingu, igranju s bočnim igračima u oba pravca. A dio edukacije se odnosi i na uloge tzv. devetki i desetki u fudbalu.
U ovom kursu predavači imaju zadatak da prepoznaju trenere koji imaju izražen smisao za fudbal, kreativni su i imaju potencijal za napredak.
UEFA Pro licenca
Najveći najvažniji dokument za svakog trenera jeste UEFA Pro licenca čija validnost traje svega dvije godina nakon čega je potrebno produžavanje iste.
Posljednji korak u trenerskom obrazovanju omogućava trenerima da vode ekipe u najvećim klupskim takmičenjima kao što su Liga prvaka i Europa liga.
Kroz obuku za Pro licencu, treneri primjenjuju prethodno stečenom znanje, praćeno usavršavanjem na polju komunikacije, autoriteta i vođenja ekipa. Također u ovom kursu potrebno je steći znanje o organizaciji takmičarske sezone, prepoznavanja talenata, obaveza na dan utakmice kao i učenju o odnosu s medijima.
Sportska psihologija ovdje igra važnu ulogu jer je osnova za svakog trenera, a nema bolje prilika da se ona usavrši kada ste stekli sve potrebno znanje o vođenju neke ekipe i odnosu s igračima.
KOLIKO ZVANJE TRENERA KOŠTA?
Primjerice u Bosni i Hercegovini, N/FSBiH donio je pravilnik o cijenam za buduće trenere. Pa tako u cjenovnik stoji da je iznos školarine za sticanje UEFA B licence 1.470 KM za bh. državljane dok je za strane državljane određen iznos od 1.670 KM.
UEFA A licenca je na cijeni od 2.290 KM za bh., i 2.790 za strance.
Sticanje UEFA Pro licence za bh. državljane košta 7.320 konvertibilnih maraka. Za strane državljane cijena je 9.720 KM. Kada je riječ o produžavanju licence, ta cijena iznosi 240 KM.
Nije tajna da bh. reprezentativci Edin Džeko i Asmir Begović posjeduju UEFA B licence.
Dakle za sticanje zvanja fudbalskog trenera potrebne su godine iskustva prije svega igračkog pa zatim i trenerskog. Obrazovanje i napredovanje je nužno za posao trenera kao i prednost i naporan rad.
Trener može postati svako ko ima želju za to, ali samo oni najvredniji i najuporniji postanu najbolji.
