Koja su to najvažnija fudbalska pravila?

 

Postoje 17 fudbalskih pravila.

Sva su pravila stvorena za svaki nivo fudbala, iako su očite promene kod juniora, seniora ili žena. Pravila, kada je potrebno, postaju fleksibilna. Tako bezbrojne odluke IFAB-a pomažu u boljoj regulaciji fudbalske igre.

Igrači, oprema i sudije

Svaka se ekipa sastoji od najviše 11 igrača (ne zamjena tj. rezervi), od kojih jedan mora biti golman. Pravila takmičenja određuju minimalan broj igrača koji je potreban za stvaranje ekipe, što je najčešće sedam.

Golman se može koristiti rukom ili dlanom te se kretati s loptom u rukama, ali samo unutar šesnaesterca ispred vlastitog gola, ne protivničkog. Iako su ostali igrači (ne golmani) raspoređeni od trenera, nema nikakvog ograničenja što se tiče njihovih pozicija i kretanja.

Pravila fudbala su definisala i osnovnu opremu igrača. Osnovna oprema koja je potrebna za nastup uključuje majicu, šorc, čarape (štucne), kopačke i adekvatne štitnike za potkoljenicu.

Ne smiju nositi ništa što je opasno za protivničkog igrača ili tog samog igrača. nikakav nakit, pa čak ni venčani prsten. Samo sudija smije, tj. treba nositi sat. Golmani moraju imati drukčiju opremu od suigrača, protivničkih igrača i sudaca.

Više igrača može biti zamenjeno tokom utakmice. Maksimalan broj zamjena tokom međunarodne tačmičarske utakmice ili ligaške utakmice je tri, iako broj zamena može varirati u nekim drugim ligama ili prijateljskim utakmicama. Najčešći su razlozi za zamjenu povreda, umor, slaba igra i taktička promjena. Prema propisima FIFA-e, zamenjen igrač ne smije više ući u igru za vrijeme te utakmice.

Fudbalska pravila zahtjevaju i sudije koje sude duel dva nogometna tima. Propisi FIFA i UEFA su donose koliko sudija ima na nogometnoj utakmici. Utakmicu sudi glavni sudija, koji ima puna ovlšćenja da sprovodi sva fudbalska pravila tokom utakmice za koju je izabran da sudi (5. pravilo). Odluka glavnog sudije je konačna. Glavnom sudiji pomažu pomoćne sudije, a svuda bi trebao biti i četvrti sudija, iako FIFA to ne zahtjeva.

Glavna je uloga četvrtog sudije pomaganje ostaloj trojici sudija i, ako je potrebno i zamjeni jednog od trojice sudija. Ako se ozljedi jedan od trojice sudija, na njegovo mesto uskače četvrti sudija. Budući da u tom slučaju nema četvrtog sudije, na SP-u 2006. vidi se da postoji i peti sudija, koji uskače na mesto četvrtog sudije.

Fudbalski teren

Zbog engleskog porijekla i nadmoći britanskih saveza u ranim danima IFAB-a, standardne dimenzije fudbalskog igrališta izražene su u jardima. Tako, npr., jedanaesterac nije udarac upućen s 11 metara, već s 12 jardi!

Iako se danas sve više preračunava u metre, fudbalske nacije s engleskog govornog područja i dalje koriste jarde kao mjernu jedinicu.

Fudbalska pravila nalažu da igralište bude u oblika pravougaonika. Za međunarodne utakmice, dužina ne smije prelaziti 90 do 100 metara, a širina bi trebala biti između 65 i 75 metara. (Nekada dužine od 90 do 110 metara i širine od 45 do 90 metara, a danas tačno 105m sa 68m – po propisima UEFE).

Ove duže linije nazivaju se aut-linije, a kraće gol-linije. Dužina aut-linije mora biti veća od duljine gol-linije. Na gol-liniji postavljeni su golovi. Gol se sastoji od prečke i dve stative. Prečka mora biti duga tačno 8 jarda (7.32 metara). Stative se moraju uzdizati 2.44 metra od terena.

Ispred svakog gola je šesnaesterac, još poznat i pod nazivima kazneni prostor. Vidljivo iz slike, poprečna linija spaja dvije okomite linije duge 18 jardi, ili preračunato 16,5 metara.

Trajanje utakmice i određivanje protivnika

Fudbalska pravila nalažu da se standardna utakmica za odrasle sastoji se od dva djela od 45 minuta poznatih kao poluvreme. Dakle, utakmica traje 90 minuta. Obično je između dva poluvremena odmor od 15 minuta.

Glavni sudija je jedini službeni mjerilac vremena na utakmici. On donosi odluku kolika će biti nadoknada izgubljenoga vremena. Vrijeme se gubi obavljanjem zamjena, pružanja medicinske pomoći ozlijeđenom igraču, slavljenjem gola.

Glavni sudija će pokazati četvrtom sudiji kolika je nadoknada, a ovaj će podignuti mali semafor koji pokazuje igračima i publici koliko se minuta nadoknađuje.

Utakmice u ligi mogu završiti i nerešeno, no u nokaut (mora se dobiti pobjednik) fazi takmičrnja neriješena utakmica poslije odigranih 90 minuta rješava se produžecima, a ako je i tada neriješeno, onda se pristupa izvođenju jedanaesteraca. Golovi postignuti u produžecima se u službenim statistikama trebaju računati kao da su postignuti tokom regularnih 90 minuta.

Fudbalska pravila su odredila da je to kod jedanaesteraca drugačije. Oni postignuti tokom 90 minuta ili produžetaka računaju se kao i gol iz igre, no oni postignuti poslije 90 minuta i produžetaka ne računaju se u službenim statistikama.

Takmičenja koja se održavaju dvokružno (ekipe igraju jedna protiv druge dvaput; jednom kod kuće, jednom u gostima) mogu koristiti pravilo gola u gostima, ako dvije ekipe imaju jednak broj bodova na kraju takmičenja. Ako je i broj golova u gostima također jednak, onda se može izračunati omjer dosuđenih i iskorištenih jedanaesteraca. No, najlakša je varijanta odigravanje nove, odlučujuće utakmice.

U kasnim 90-im godinama 20. vijeka, IFAB je počeo eksperimentisati s načinima koji bi omogućavali završetak utakmice bez izvođenja jedanaesteraca. To su bili zlatni gol i srebrni gol.

Šta su srebreni, a šta zlatni gol?

Fudbalska pravila su odredila i “Zlatni gol” znači trenutni završetak utakmice i pobjedu ekipe koja je postigla gol. Srebrni gol donosi pobjedu ekipi koja ima prednost na kraju produžetka. Pravilo zlatnog gola uvedeno je na SP-u 1998. u Francuskoj, a srebrni gol na EP-u 2004. u Portugalu. Eksperimenti sa zlatnim i srebrnim golom ukinuti te se IFAB vratio tradiciji i odigravanju produžetaka do kraja.

Lopta u igri i van igre

U Pravilima, dva su osnovna djela igre lopta u igri i lopta van igre. Sve vrijeme od početnog udarca pa do kraja poluvremena, osim kada lopta izađe van granica igrališta ili sudija zaustavi igru, lopta je u igri. Kada lopta nije u igri, ona se vraća na jedan od osam sljedećih načina:

• Početni udarac: na početku utakmice, poluvremena ili produžetka, ili nakon gola protivničke ekipe.
• Aut: kada lopta cijelim obimom pređe aut-liniju, lopta je dodeljena ekipi suprotnoj od one koja je zadnja dotakla loptu.
• Gol-aut: kada lopta cijelim obimom pređe gol-liniju, a da gol nije postignut, te pod uslovom da je ekipa koja je napadala zadnja igrala (dotakla) loptom, gol-aut je dodeljen ekipi koja se do kraja te akcije branila.
• Korner: kada lopta cijelim obimom pređe gol-liniju, a da gol nije postignut, pod uslovom da je loptom posljednja igrala ekipa koja se branila, lopta je dodeljena ekipi koja napada.
• Indirekt: lopta se dodeljuje ekipi suprotnoj od one koja je napravila prekršaj koji nije ometao protivnika (nedozvoljena pozicija, predugo držanje lopte u rukama golmana…).
• Slobodan udarac: dodeljen je ekipi čiji je igrač nad kojim je izvršen prekršaj.
• Jedanaesterac: dodijeljen je ekipi čiji je igrač pretrpio prekršaj u šesnaestercu protivnika.
• Sudijsko bacanje: dešava se kad sudija zaustavi igru zbog npr.: ozbiljne povrede igrača, ulaska stranoga lica u teren (poput vjeverice u teren na utakmici Arsenal – Villareal), kad se probuši lopta i sl.). Ovakav se nastavak utakmice ređe viđa na utakmicama za odrasle.